سبکهای پردازش هویت
مدل شناختی – اجتماعی هویت، بر تفاوتهایی تاکید می کند که نوجوانان، اطلاعات مربوط به خود را پردازش میکنند، تصمیمگیری میکنند، مسائل خود را حل میکنند و نظریه «خود» را میسازند و بازسازی میکنند. برزونسکی معتقد است که جهتگیریهای پردازش هویت حداقل در سه سطح مختلف عمل میکند:
۱- سطح اساسیتر، شامل پاسخ های شناختی و رفتاری است که افراد هنگام روبه رو شدن با مسائل و تکالیف روزانه به کار میبرند.
۲- سطح میانی، شامل راهبردهای شناختی – اجتماعی است که مجموعههای سازمان یافته رفتاری را شکل میدهند.
۳- عمومیترین سطح سبک هویت، به راهبردهایی مربوط میشود که افراد هنگام پرداختن به موضوعات مرتبط با هویت به کار میبرند یا ترجیح میدهند.
سه جهت گیری پردازش شناختی – اجتماعی یا «سبک هویت» مشخص شده است. سبک هویت اطلاعاتی، سبک هویت هنجاری و سبک هویت مغشوش – اجتنابی. نوجوانانی که از این جهتگیریها استفاده میکنند، به عنوان نظریهپردازان «خود» عمل میکنند (برزونسکی، ۲۰۰۷) سه سبک پردازش هویت بر اساس دو بعد زیربنایی از هم متمایز میشوند: «پردازش فعال و موشکافانه در مقابل پردازش سطحی اطلاعات و مسائل مرتبط با هویت» و «پیروی از عقاید سنتی در مقابل گشوده بودن ذهن و آزادمنشی فکری». بعد اول، موجب تمایز سبک اطلاعاتی و سبک مغشوش – اجتنابی میشود و بعد دوم، سبک اطلاعاتی را از سبک هنجاری متمایز میکند (برزونسکی، ۲۰۰۷). به هر صورت جستجو برای هویت یک فرآیند استرس زاست و سبک های هویت با پیامدهای متفاوت روانی اجتماعی همراه است (برمن[۱] و همکاران، ۲۰۰۸).
سبک پردازش هویت اطلاعاتی
افراد با سبک هویت اطلاعاتی ساختار هویت خود گشوده دارند و به طور آگاهانه و به فعال به جستجوی اطلاعات و ارزیابی آنها میپردازند و سپس اطلاعات مناسب را مورد استفاده قرار می دهند و زمانی که با بازخوردهای ناهماهنگ روبهرو میشوند، تمایل به آزمون، تجدیدنظر و انطباق ساختار هویت خود با اطلاعات و شرایط جدید را دارند (برزونسکی و کوک و آدامز، ۲۰۰۷).
بر اساس الگوی برزونسکی، نوجوانان با سبک هویت اطلاعاتی، سطوح بالایی از گشوده بودن را در دو سطح نشان میدهند:
الف) گشودگی نسبت به اطلاعات کلی که با نیاز به شناخت، گشودگی نسبت به عقاید مختلف و نمرات بالا در خصیصه شخصیتی گشوده بودن نسبت به تجربه مشخص میشود. آنها نسبت به دیدگاهها و باورهای متفاوت گشوده هستند و برای ارتباط با دیگرانی که پیشینه و عقاید متفاوتی دارند، از خود شکیبایی نشان میدهند (برزونسکی و سالیوان[۲]، ۲۰۰۷، دالینگر[۳]، ۲۰۰۸) سبک هویت اطلاعاتی شامل گشودگی بیشتر نسبت به عقاید و تجارب و نیاز بیشتر به صرف تلاش شناختی است.
ب) گشودگی نسبت به اطلاعات درباره «خود» و جنبههایی از هویت شخصی، که به صورت درون نگری، تأکید بر هویت شخصی و ابرازگری شخصی آشکار میشود (برزونسکی، شوارتز و همکاران، ۲۰۰۷)، برزونسکی و سالیوان دریافتند که سبک هویت اطلاعاتی با تمایل نسبت به تامل «خود» شامل درون نگری، آشکارسازی محتوای هویت شخصی و گشوده بودن نسبت به احساسات و ایدهآلهای شخصی همراه است.
سبک هویت اطلاعاتی با تفکر عقلانی – تحلیلی، نیاز بالا به شناخت، گشودگی نسبت به تجربه، آگاهی نسبت به حالتهای درونی و تدبیر همراه است (دوریز[۴] و سوئننز، ۲۰۰۹). سبک اطلاعاتی با یکپارچگی هویت (برمن و همکاران، ۲۰۰۸) احساس عامل بودن (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷) و مثبت اندیشی (فیلیپس[۵] و پیتمن، ۲۰۰۷) همبستگی مثبت دارد.
افرادی که از این سبک استفاده میکنند، دارای اهداف شغلی و تحصیلی روشن و مشخص هستند و در محیط تحصیلی از خود مختاری، خود نظارتی، انتظار پیشرفت تحصیل، پرداخت به امور آموزشی و رشد بین فردی بیشتری نسبت به افراد با سبک های دیگر برخوردارند. آنها کمتر در جتسجوی تایید دیگران هستند و به قضاوتهای خود اعتماد دارند و به طور مستقل قضاوت میکنند، ضمن اینکه تحمل و پذیرندگی بیشتری در برخورد با افراد و موقعیتهای جدید و مبهم، در مقایسه با دو سبک دیگر نشان می دهند. این افراد هنگام ورود به دانشگاه بهتر میتوانند با محیط دانشگاه سازگار شوند و فشار روانی و مشکلات کمتری را تجربه میکنند و با اعضای دیگر دانشگاه به راحتی ارتباط برقرار میکنند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷)
افراد با سبک اطلاعاتی، خودمختاری تحصیلی بالایی دارند. مهارتهای مدیریت زندگی را میشناسند، در فعالیتهای فرهنگی مختلف شرکت میکنند، در برابر افرادی که با خودشان متفاوت هستند، صبور هستند و احترام میگذارند، روابط صمیمانه بیشتری را شکل می دهند، استقلال عاطفی دارند و به خود مطمئن هستند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷)
سبک هویت اطلاعاتی با توافق، وظیفهشناسی، گشودگی نسبت به ارزشها و ایدههای جدید، و درونگرایی همبستگی مثبت و با روان رنجور خوبی، واکنشهای افسردگی و عزت نفس پایین همبستگی منفی دارد این افراد دارای مسؤولیت پذیری شخصی بوده و رفتار «خود» جهت دهی دارد. استفاده از هویت اطلاعاتی به صورت منفی با بزهکاری، رفتارهای مرتبط با اختلال سلوک و بین فعالی (آدامز و همکاران، ۲۰۱۱) و درماندگی (فیلیپس. پیتمن، ۲۰۰۷) رابطه دارد.
سبک پردازش هویت هنجاری
نوجوانان دارای سبک هویت هنجاری، به طور خودکار ارزش و عقاید افراد مهم را بدون ارزیابی و آگاهانه درونی می کنند و ظاهراً تحمل کمی برای مواجه شدن با موقعیتهای جدید و مبهم دارند و نیاز بالایی را برای حفظ ساختار «خود» نشان میدهند (برزونسکی و سالیوان، ۲۰۰۸).
سبک هویت هنجاری با ویژگیهایی نظیر کنترل «خود» تعهد، و جهتگیری نسبت به هدف مشخص میشود. در عین حال، عدم شکیبایی در برابر ابهام، سلطه جویی، بسته بودن نسبت به ارزشهای دیگر و نیاز بالا به ساختار با کاهش گشودگی نسبت به اطلاعاتی که هسته مرکزی «خود» (سیستم ارزشها و باورها) را تهدید میکنند، همراه است.
نیاز به بسته بودن، میزانی است که افراد کوشش می کنند تا از دم قطعیت و ابهام از طریق پذیرفتن عجولانه پاسخهای روشن و قطعی اجتناب کنند. در این حالت، پاسخ های بدون پردازش ارزیابی گزینههای دیگر پذیرفته میشوند. افراد با سبک هویت هنجاری، مکانیسمهای دفاعی را مورد استفاده قرار میدهند که واقعیت را تعریف میکنند(برزونسکی، ۲۰۰۸). آنها هنگام روبهرو دن با اطلاعاتی که اعتبار دیدگاههای شخصی آنها را زیر سوال میبرند، بر راهبردهای حفظ مفروضه ها (جذب در طرحوارههای موجود) تکیه میکنند. این سوگیری تأییدی، از مفروضهها در برابر ارزیابی حمایت میکنند. استفاده از سبک هویت هنجاری به صورت منفی با بزهکاری، رفتاری مرتبط به اختلال سلوک و بیش فعالی (آدامز و همکاران) و درماندگی (فیلیپس و پیتمن، ۲۰۰۷) رابطه دارد.
این افراد به میزان زیاد ی به خانواده، کلیسا و همسالان خود برای انتخابهایشان وابستهاند و در جستجوی تأیید و تصدیق دیگران هستند (برزونسکی و سالیوان، برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷) افراد با سبک هویت هنجاری در برابر اطلاعات و تجاربی که ممکن است به طور بالقوه برای ساختار هویت آنها تهدید کننده باشد، مقاومت میکنند و در برخی موارد به تحریف اطلاعات میپردازند. حفاظت از خود در برابر تهدیدات بالقوه موجب افزایش پاسخهای قالبی و تعریف شناختی میگردد (برزونکسی و سالیوان، ۲۰۰۸) این افراد به جستجوی اطلاعات نمیپردازند، مگر این که اطلاعات به وسیله یک منبع معتبر تأیید شود. آنها دارای اهداف شغلی و آموزشی مشخصی هستند که این اهداف از بیرون کنترل میشوند و انعطافپذیر هستند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷).
افراد با سبک هویت هنجاری، با وجدان و اهل توافق هستند و احساس روشنی از هدف و سلامت دارند. اما شکیبایی محدودی در برابر ابهامات و نیاز بالایی به ساختار دارند. آنها در مقابل اطلاعاتی که عقاید و ارزشهای شخصی آنها را تهدید میکند بسته هستند. این افراد در محیطهای یادگیری با ساختار بالا همچون افراد سبک اطلاعاتی، رفتای سازگارانه و موفقیتآمیز نشان می دهند. تفاوت این دو سبک، در موقعیتهایی آشکار میشود که یادگیری خودگران مورد تأکید است (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷)
سبک هویت هنجاری، به دلیل درونی کردن ارزشها و اهداف دیگران به منظور اجتناب از احساس گناه و جلب تأیید افراد مهم، خودمختاری عاطفی پایینی را نشان میدهند. در حالیکه ارزشها و اهدافی که در افراد سبک اطلاعاتی درونی میشوند، همراه با تأمل خود و رفتارهای خود تعیینی و پذیرفتن مسؤولیت شخصی است. در نتیجه افراد اطلاعاتی، خود مختاری عاطفی بیشتری را نشان میدهند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷)
اگرچه نوجوانان با دو سبک اطلاعاتی و هنجاری، شباهتهایی را با یکدیگر نشان میدهند، ولی تفاوتهایی در بین آنها مشاهده میشود. افراد با سبک هویت اطلاعاتی از نظر خودمختاری تحصیلی و هیجانی، مدیریت زندگی، مشارکت فرهنگی، شکیبایی، منابع روان شناختی، و روابط پخته با دیگران با نوجوانان با سبک هویت هنجاری تفاوت دارند. به علاوه سبک هویت اطلاعاتی از نظر گشوده بودن ذهن با سبک هویت هنجاری که تمایل به همنوایی با هنجارها، ارزشها و انتظارات دیگران معنادار نشان میدهد، متفاوت است در عین حال ارزشمندی «خود» بالاتر و پریشانی کمتری را در بزرگسالان جوان با سبکهای هویت هنجاری نسبت به سبک اطلاعاتی دارا میباشد. این یافتهها ممکن است نشان دهنده این واقعیت باشد که پذیرش ارزشهای دیگران به صورت خودکار، چالش کمتری را نسبت به اکتشاف شخصی اطلاعاتی مرتبط با هویت به همراه دارد (سوئنز و بیومونت و زاکانویک، ۲۰۰۸).
سبک پردازش هویت مغوشش – اجتنابی
سبک هویت مغشوش – اجتنابی با آگاهی کم نسبت به «خود»، مقابله اجتنابی، منبع کنترل بیرونی، راهبردهای تصمیمگیری غیر سازگارانه نظیر ترس شدید قبل از تصمیم گیری و عقلانی کردن پس از تصمیمگیری، رفتارهای غیر مرتبط با تکلیف و واکنش های افسردگی رابطه مثبت دارد و با آگاهی نسبت به «خود»، تعهد و کنترل «خود» و تفکر تحلیل رابطه منفی نشان میدهد. این افراد فاقد اهداف تحصیلی و شغلی ثابت و روشن هستند و از سطوح پایین مهارتهای تحصیلی، خویشتنداری و خودمختاری تحصیلی برخوردارند. افراد با سبک هویت مغشوش – اجتنابی به لحاظ مشکلات تحصیلی و سازگاری در معرض خطر هستند و معمولاً انتظار شکست و ناکامی را دارند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷). این سبک پردازش هویت، به یک نظریه «خود» چند بخشی، بی ثبات یا توخالی منجر میشود. در این حالت فرد تمایل دارد تا به وسیله تجارب لذت بخش، استفاده از کالاهای مصرفی و تلاش برای جلب تأیید دیگران، خود را کامل کند (برزونسکی، ۲۰۰۸)
افراد با سبک هویت مغشوش – اجتنابی، روشی مشابه با مفهوم «سبک زندگی بدون قرارداد[۶]» (جسور[۷]، به نقل از وایت، و مپلر و وین[۸]) دارند. انتظار میرود که این گروه زودتر و بیشتر درگیر مشکلات رفتاری نظیر استفاده از الک و مواد مخدر بشوند، با بدبینی به مسائل نگاره کنند و خود را نسبت به افراد سبک اطلاعاتی و هنجاری، کمتر مذهبی بدانند. بدبینی افراد مغشوش، ناشی از ناتوانی آنان برای دیدن ماورای این مشکلات کوتاهی زاویه دید آنهاست.
افراد با سبک مغوشش – اجتنابی، برای تعرف « خودـ» از مؤلفههای خود عمومی نظیر محبوبیت، شهرت و اثراتی که بر دیگران می گذارند، استفاده می َکنند (برزونسکی، ۲۰۰۷) این روش موجب میشود که بیشتر بر بیرون از خود تمرکز کنند و در جریان ارتباط با دیگران، به بنیان آزاد احساسات و جهتگیری بر مبنای اهداف شخصی نپردازند. در نتیجه در روابط با دیگران، وابستگی بیشتری را از خود نشان میدهند (فیشر[۹] و همکاران، به نقل از وایت، و مپلر و وین، ۲۰۰۸)
سبک هویت مغشوش – اجتنابی به صورت مثبتی با راهبردهای مقابله هیجان مدار، انتظارات کنترل بیرونی، ناتوانی «خود»، راهبردهای تصمیمگیری غیر انطباقی، روان رنجور خویی و واکنشهای افسردگی همراه است و به صورت منفی با خودآگاهی، سازگاری شناختی، وجدان و سلامت همبستگی دارد (برزونسکی و فراری، ۲۰۰۸)
افرادی که با سبک هویت مغوشش – اجتنابی وارد دانشگاه میشوند، کمتری آمادگی را برای روبه رو شدن با محیط جدید دارند. آنها فاقد اهداف شخصی و تحصیلی روشن هستند، مهارتهای مدیرتی زندگی کمتری دارند، توانایی کمی برای برنامهریزی و تننظیم زمان برای نیازهای تحصیلی خود دارند (برزونسکی و کوک، ۲۰۰۷) ضعف ناشی از نداشتن اهداف تحصیلی روشن و خودمختاری، با استفاده از راهبردهای شناختی و مقابله ناسازگارانه دو چندان می شود. در نتیجه این گروه در خطر فزاینده ای از نظر مکشلات تحصیل یو سازگاری قرا ردارند. افراد با جهت گیری هویت مغشوش – اجتنابی، برای تشکیل دوستی و حفظ شبکه حمایت اجتماعی دچار مشکل هستند. آنها روابط ضعیفی را با همسالان خود برقرار میکنند که به لحاظ میزان صمیمت، گشودگی، شکیبایی و اعتماد در سطح پایینی قرار دارند. استفاده از سبک هویت مغشوش – اجتنابی با عزت نفس پایین، واکنشهای افسردگی و روان رنجوری بالا مصرف زودهنگام مشروبات الکی و سوء مصرف مواد در سنین پایین، همبستگی مثبت دارد و با درون گرایی، نیاز برای شناخت، توافق، گشودگی نسبت به ارزشهای جدید و وظیفهشناسی همبستگی منفی نشان میدهد (برزونسکی، وایت، و مپلر و وین، ۲۰۰۸)
یک مدل تصویری از سبکهای هویت
(وایت و همکاران، ۲۰۰۸) برای درک بهتر چارچوب مفهومی سبک هویت یک مدل تصویری ارائه دادهاند. این مدل بر ماهیت دو گانه طبقه بندی سبکهای هویت تأکید می کند و منبع تفاوت یعنی «تعهد / کاوشگری» را نشان می دهد. افرادی که دارای پایگاه های هویت موفق و مهلت خواه هستند، بیشتر از سبک هویت اطلاعاتی استفاده میکنند و فعالانه به جستجوی اطلاعات میپردازند. تفاوت این دو پایگاه، در میزان تعهد آنها است. بعضی افراد با سبک هویت اطلاعاتی، به ارزشها، اهداف و اعتقادات متعهد شدهاند، در حالی که دیگران به جستجو ادامه میدهند. افرادی که در پایگاه هویت زودرس قرار دارند، از سبک هویت هنجاری استفاده میکنند، فرآیند جستجوی اطلاعات در این گروه کمتر دیده میشود و بیشتر به توصیهها و انتظارات افراد مهم در زندگی تکیه میکنند. افرادی که در پایگاه مغشوش هستند از سبک هویت مغشوش – اجتنابی استفاده میکنند. این افراد ضمن اینکه تعهداتی را شکل نداده اند، به لحاظ جستجو و استفاده فعال از اطلاعات، از راهبردهای تعلل، تعویق و اجتناب استفاده میکنند
[۱] – Berman
[۲] – Berzonsky, M.D
[۳] – Dollinger
[۴] – Duriez & Soenens
[۵] – Philip, C
[۶] – bUnconventional life style
[۷] – Jessor
[۸] – White, wampler & winn
[۹] – Fischer, L