ابزارهای سنتی سنجش تفکر انتقادی

– ابزارهای سنتی سنجش تفکر انتقادی

سنجش تفکر انتقادی واتسون ـ گلاسر

قدیمی ترین و با نفوذ ترین آزمون تفکر انتقادی، سنجش تفکر انتقادی واتسون ـ گلاسر است. این آزمون یک آزمون چندگزینه ای است که برای اولین بار در سال ۱۹۳۰ به وسیلۀ گودوین واتسون و ادوارد. م. گلاسر تدوین شد.

با تمام تجدید نظرهای متنوعی که بر روی آزمون واتسون ـ گلاسر انجام شده است، این آزمون همچنان به عنوان آزمون تفکر انتقادی مورد استفاده واقع می شود و آزمون مشابهی وجود ندارد که هم طراز با این آزمون باشد. با وجود این، از نظر محتوا و مضمون، دامنۀ این آزمون محدود است (برگر، ۱۹۸۵، کراتیس، ۱۹۷۲، داولینگ، ۱۹۸۹،همان). به نظر هلمستر (۱۹۸۵)، این آزمون ابزاری نیرومند با پایایی مناسب است.

این آزمون بر روی دانش آموزان پایۀ نهم تا دانش آموزان ارشد کالج هنجاریابی شده است. بیشترین نسخه ای که از این آزمون مورد استفاده واقع شده، شامل دو فرم موازی A و B است و هر یک از این دو فرم برای ارزیابی جنبه های مشابه و یکسان تفکر انتقادی به کار می روند. هر دو فرم این آزمون، شامل ۵ خُرده آزمون است: ۱٫ استنباط، ۲٫بازشناسی فرضیات، ۳٫ استنباط قیاسی، ۴٫ تعبیر و تفسیر، ۵٫ ارزیابی استدلال ها (انیس و نوریس، ۱۹۸۹). هر خرده آزمون شامل ۱۶ ماده است و در کل ۸۰ ماده در هر دو فرم وجود دارد. مواد این آزمون در فرم های جدیدتر و در جهت شفافیت بیشتر، کاربرد رایج تر و حذف کلیشه های جنسیتی و نژادی، بررسی و اصلاح گردیده اند (پیرسون، ۱۹۹۱،همان)

خرده آزمون ها شامل تعبیرو تفسیرها، اظهارات یا استدلال ها و مسائلی است که خود شخص در کار خود، در کلاس درس یا در مقالات، روزنامه ها و مجلات با آنها رو به رو است. اولین خرده آزمون یعنی استنباط برای این طراحی شده است که تعیین نماید که آیا شخص می تواند دربارۀ درست یا غلط بودن یک موضوع، نتیجه گیری نماید. در یک پاراگراف کوتاه به آزمودنی، شواهد و مدارک ارایه می شوند و به او آموزش داده می شود که به اطلاعات داده شده با دقت توجه کند، سپس یک سری نتایج احتمالی به او ارایه می شود و از او خواسته می شود تا دربارۀ هر یک از نتایج احتمالی تصمیم بگیرد که آیا آن نتیجه، درست است، احتمالاً درست است، غلط است یا اطلاعات کافی دربارۀ آن نتیجه، موجود نیست (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان).

مشکلات این خرده آزمون مربوط است به دانش آزمودنی دربارۀ موقعیت توصیف شده در متن، علاقه و خلاقیت اشخاص و مقدار زمانی که فرد روی مواد آزمون صرف می کند. یک فرد با تجربه و خبره (ماهر) ممکن است به گزینه های متنوعی بیندیشد و گزینۀ اطلاعات ناکافی را انتخاب کند در حالی که در کلید آزمون، گزینه احتمالاً درست به عنوان پاسخ مدنظر است .

دومین خرده آزمون، توانایی شناسایی فرضیات اظهارنشده را مورد آزمون قرار می دهد. موضوعات در قالب تعدادی اظهار نظر ارایه می شود، به طوری که برخی چیزها در آن قابل درک نیستند. بعد از هر اظهارنظر یا ادعا، تعدادی فرضیه پیشنهادی، فهرست می شود. آزمودنی باید تعیین نماید که کدام یک از فرضیات درست است.

سومین خرده آزمون یعنی استدلال قیاسی، موضوعی را در یک پاراگراف کوتاه مطرح می کند و چندین نتیجۀ احتمالی احتمالی را مطرح می نماید که ممکن است از آن پاراگراف بدست آید. هدف این است که آزمودنی تصمیم بگیرد که آیا هر یک از نتایج احتمالی ضرورتاً از اطلاعات ارایه شده در پاراگراف حاصل می شوند.

چهارمین خرده آزمون تعبیر و تفسیر است. این خرده آزمون، شبیه خرده آزمون استدلال قیاسی است، از این حیث که شواهد مورد توجه قرار می گیرند تا نتایج قابل قبول مشخص شوند. در این خرده آزمون، آزمودنی باید تصمیم بگیرد که آیا نتایج، فراتر از یک تردید مستدل و قابل قبول است.

آخرین بخش این آزمون، توانایی تشخیص و تفکیک استدلال قوی از ضعیف را می سنجد. این بخش شامل پرسش های دربارۀ مضوع مهم و یک مجموعۀ پاسخ هایی برای هر یک از پرسش ها است. هر یک از پاسخ ها، پرسش را مورد تایید و حمایت قرار می دهد یا آن را رد می کند و از این رو در هر پاسخ، استدلالی وجود دارد. همۀ استدلال ها، درست تصور می شوند و آزمودنی ها باید استدلال های قوی تر را انتخاب نمایند. این آزمون در مواجهه با محتوای گویه ها و مواد متفاوت، به پاسخ های متفاوتی نیازمند است. گویه های دارای محتوای خنثی شامل موضوعاتی نظیر آب و هوا، آزمنایش ها یا حقایق علمی و دیگر موضوعاتی است که افراد به طور عام، احساسات یا تعصبات خیلی شدید نسبت به آنها ندارند. گویه های دارای محتوای بحث انگیز شامل موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که احساسات خیلی شدیدی را تحریک می کنند.

در سال ۱۹۹۴، نسخۀ جدید این آزمون یعنی فرم S منتشر گردید. هدف از این آزمون این است که توانایی تفکر انتقادی در یک مدت زمان کوتاه تر مورد سنجش قرار گیرد. فرم های A و B برای اجرا نیازمند ۴۰دقیقه وقت زمان بندی شده و ۶۰ دقیقه وقت زمان بندی نشده هستند، در حالی که فرم S  در زمان ۳۰ دقیقه ای زمان بندی شده و ۴۵دقیقه زمان بندی نشده اجرا می شود (موسسه روانشناختی، ۲۰۰۲). به عبارتی دیگر این فرم، نسخه کوتاه شده، فرم های A و B است. مؤلفین آزمون معتقدند که از این آزمون می توان برای انتخاب داوطلبین استخدام، ارزیابی پیش و پس از آموزش و انجام مشاوره حرفه ای و رشد کارمندان استفاده کرد(نیستانی و امام وردی، ۱۷۸:۱۳۹۲)

آزمون تفکر انتقادی کُرنل

دو نوع آزمون تفکر انتقادی کُرنل موجود است: سطح X و سطح Z. هر یک از این آزمون ها برای ارزیابی سطوح آموزشی متفاوتی در نظر گرفته شده و از این رو جنبه های یکسان تفکر انتقادی را نمی سنجند (انیس و نوریس ،۱۹۸۹،همان). این دوف جزو آزمون های چندگزینه ای هستند که به نظر می رسد توانایی تفکر انتقادی عمومی را اندازه گیری می کنند. سطم X از سطح Z ساده تر است و برای دانش آموزان دبیرستان تا دانش آموزان سال اول کالج در نظر گرفته شده است. سطح Z برای دانش آموزان دبیرستان، کالج و بزرگسالان سرآمد طراحی گردیده است.

سطح X این آزمون برای سنجش جنبه های به هم وابسته تفکر انتقادی، طراحی گردیده است. این مهارت ها در چهاربخش آزمون مورد سنجش قرار می گیرد که درون محتوای یک داستان ارایه گردیده است. داستان دربارۀ گروهی از اکتشاف گران است که یک سیارۀ تازه کشف شده را مورد بررسی و کاوش قرار می دهند. آنها در جست و جوی گروه قبلی هستند که از دو سال قبل به آن سیاره رفتنه اند و هنوز بازنگشته اند (فریزبی، ۱۹۹۱،همان).

چهاربخش این آزمون عبارتند از ۱٫ استنباط استقرایی، ۲٫ اعتبار منابع و مشاهدات، ۳٫ استدلال قیاسی، ۴٫ شناسایی فرضیات. سطح X شامل ۷۱ ماده چندگزینه ای است که در چهاربخش فهرست شدل بالا توزیع شده اند. کارآزمودنی در بخش یکسان این است که تعیین کند که آیا شواهد به دست آمده از گروه تحقیق، این ایده را که گروه اول مرده اند را الف) تأیید می کند، ب) شواهد بر خلاف این ایده است، ج) هیچ گونه مدرکی بر له یا علیه این ایده به دست نیامده است. در بخش دوم، اظهارات گفته شدۀ گروه تحقیق، دو به دو ارایه می شود و از آزمون شوندگان خواسته می شود که مشخص نمایند کدامیک از اظهارات، بیشتر باور کردنی تر هستند (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان).

سطح Z یک آزمون مداد ـ کاغذی چندگزینه ای است که دارای ۵۲ ماده است. برای هر ماده، سه پاسخ احتمالی ارایه می شود. پرسش ها در ۷ قسمت زیر ارایه می گردند: ۱٫ استدلال هیاسی،    ۲٫ استدلال معنی دار، ۳٫ استدلال معتبر، ۴٫ استدلال استقرایی ( هدایت شواهد تاییدی)، ۵٫ استدلال استقرایی (پیش بینی و آزمون فرضیات)، ۶٫ تعریف دلایل گفته نشده، ۷٫ شناسایی فرضیات (همان).

دربخش یک A و یک B، مناظره و بخثی مداوم بین دو شخص قبل از هر ماده ارایه می شود. در هر ماده از آزمون شوندگان خواسته می شود تا نشان دهند که آیا نتایج تاکید شده در هر بحث و مناظره:   ۱٫ از مقدمات و قضایای اصلی متابعت می کنند.  ۲٫ در تضاد با مقدمات و قضایای اصلی هستند.       ۳٫ هیچ ارتباطی با مقدمات و قضایا ندارند (فریزبی، ۱۹۹۱،همان).

در بخش دوم هر ماده، بحث مداوم بین دو شخص را به آراستگی روشن می سازد. در این جا، از آزمون شوندگان خواسته می شود که از میان سه استدلال، آن موردی را انتخاب نمایند که معیوب است. در بخش سوم، چهارم و پنجم از آزمودنی ها خواسته می شود تا بر اساس توصیف روش و نتایج یک آزمایش علمی به مقوله ها پاسخ دهند.

بخش ششم، مناظرۀ مداوم بین دو نفر را نمایش می دهد. آزمون شوندگان باید نشان دهند که کدامیک از سه گزینه، بیشتر تعریف لغت به کار رفته در گفتگو را منعکس می سازد. بخش هفتم نیز مباحثه را نشان می دهد. در هر مقوله، پاسخ دهندگان باید مطرح نمایند که کدامیک از عبارت ها بیشتر فرضیه گفته نشده در بحث را نشان می دهد.

راهنمای آزمون تفکر انتقادی کُرنل ، متفکران انتقادی را به عنوان کسانی معرفی می کند که از توانایی لازم برای قضاوت دربارۀ موارد زیر برخوردارند:

  1. آیا یک عبارت یا اظهار نظر توانسته است به خوبی مقدمات و قضایای اصلی را تبیین کند؟
  2. آیا می توان هر چیزی را فرضیه نامید؟
  3. آیا اظهار نظر پایاست؟
  4. آیا عبارت منتسب به مرجع پایاست؟
  5. آیا هر تعمیم ساده ای، مورد تایید است؟
  6. آیا فرضیه تایید می شود؟
  7. آیا نظریه تایید می شود؟
  8. آیا استدلال با ابهام توأم است؟
  9. آیا عبارت خیلی مبهم یا خیلی خاص است؟
  10. آیا استدلال مناسب و مطلوب است؟(همان)
نوشته دیگر :   دانلود آهنگ | آهنگدونی ، سایت دانلود آهنگ جدید

 

آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا

رایج ترین آزمون تفکر انتقادی، آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا است. این آزمون شامل فرم A و فرم B است که یکی در سال ۱۹۹۰ و دیگری در سال ۱۹۹۲ تدوین شد. گفته می شود که هر دو فرم این آزمون از نظر آماری، معادل یا هم ارز هستند. این آزمون، نتیجۀ مفهوم سازی تفکر انتقادی است که از یک پروژۀ تحقیقی دلفی ۲ ساله استخراج گردیده و توسط انجمن فلسفۀ آمریکا حمایت گردیده است. آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا یک ابزار استاندارد شده ای است که بُعد مهارت های شناختی تفکر انتقادی را می سنجد و برای آزمودنی های سطح کالج طراحی گردیده است. آزمون کالیفرنیا شباهت زیادی به آزمون واتسون و گلاسر دارد، زیرا هر دو این آزمون ها، طیف وسیعی از صفات و ویژگی های تفکر انتقادی را می سنجند (آدامز و دیگران، ۱۹۹۶،همان).

برای ساختن فرم این آزمون، از یک مجموعۀ ۲۰۰ مقوله ای (آیتم) چهار گزینه ای استفاده گردید. و از این ۲۰۰ مقوله، ۳۴ مقوله انتخاب شد و فرم A طراحی گردید. این دویست مقوله از نظر توانایی تمییز و تفکیک بین افراد، مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند (فاشین و فاشین، ۱۹۹۴). مقوله هایی نوشته شدند که دارای موضوعات اجتماعی و آشنا بودند، و در آنها اصطلاحات روزمره و معمول به کار رفته بود. نمرۀ این آزمون بر اساس مجموع مقوله هایی است که فرد درست پاسخ داده است. برای به دست آوردن نمرات خرده آزمون های تجزیه و تحلیل، ارزیابی و استنباط، ۳۴ مقوله نمره گذاری می گردد. می توان ۳۰ تا از مقوله ها را برای به دست آوردن نمرات خرده آزمون های استدلال استقرایی و قیاسی به کار برد (جاکوب، ۱۹۹۴،همان).

مؤلفین این آزمون برای تعریف خود از ۵ حوزۀ محتوایی این آزمون، با واتسون و گلاسر موافقند: تجزیه و تحلیل به عنوان درک و فهم و تعبیر و تفسیر معانی در ارتباط با تجارب متنوع تعریف می شود. ارزیابی با اظهارات باورکردنی و نتایج استدلال شخص، مشخص می گردد. استنباط به توانایی شخص در ترسیم نتایج، مربوط می شود. استدلال استقرایی به نتایجی اشاره دارد که از استنباط ها گرفته شده است. در مقابل استدلال قیاسی به ترسیم نتایج مبتنی بر استدلال منطقی اشاره دارد (فاشین و فاشین، ۱۹۹۴،همان).

فرم B این آزمون از بازنویسی ۲۸ مقوله از ۳۴ مقوله فرم A تهیه شده که در آن مضامین، محتوا، نام ها و اصطلاحات متفاوتی جایگزین شده است. البته تلاش شده است تا مسائل و موضوعات فرم A آزمون حفظ شود. به عبارتی دیگر، سازندگان این آزمون به دنبال ساختن یک فرم موازی بودند. سازندگان آزمون معتقدند که فرم A و B، به لحاظ زمینه های مفهومی، هم ارز و معادل هستند.

به دلیل تازگی این آزمون، پژوهش های خیلی کمی دربارۀ روایی و پایایی موضوعات آن صورت گرفته است. به طور کلی، آزمون های واتسون، گلاسر، کُرنل و کالیفرنیا، آزمون های اصلی تفکر انتقادی هستند، اگر چه آنها بر حسب فراوانی کاربرد، خیلی اهمیت دارند، اما آزمون های دیگری نیز وجود دارند که خیلی شناخته شده نیستند که در ادامه به توضیح برخی از آنها می پردازیم.(همان:۱۸۲)

آزمون فرایندهای شناختی سطح بالا رُز

آزمون رُز به وسیلۀ جان رُز در سال ۱۹۷۶ طراحی و معرفی شد و به وسیلۀ انتشارات علمی نواتو ـ کالیفرنیا منتشر گردید (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان). آزمون رُز، توانایی تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزیابی شخص را می سنجد و برای دانش آموزان پایۀ چهارم تا ششم طراحی شده است. این آزمون، شامل ۱۰۵ پرسش چند گزینه ای است و از ۸ بخش زیر تشکیل شده است که در ۲ ساعت باید اجرا شود.

  1. قیاس ها (شباهت ها)
  2. استدلال قیاسی
  3. مقدمات گمشده
  4. روابط انتزاعی
  5. ترکیب ترتیبی
  6. راهبرد های سؤال کردن
  7. تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط و نامرتبط
  8. تجزیه و تحلیل مدارک و شواهد

بخش های ۱، ۳، و ۷ برای ارزیابی توانایی تجزیه و تحلیل، بخش های ۴، ۵ و ۸ برای سنجش ترکیب و بخش ۲ و ۶ برای آزمون توانایی ارزیابی شخص اختصاص می یابد. این آزمون یک آزمون فرایندهای شناختی است، اما به نظر می رسد برخی از طبقات آن شامل تفکر انتقادی نیست و فقط برخی از جنبه های تفکر انتقادی را مورد آزمون قرار می دهد. به نظر انیس و نوریس (۱۹۸۹) آزمون رُز، بسیار شبیه به آزمون های هوش است. اما همبستگی بین این آزمون و آزمون هوش لورج ثرندایک پایین است. اطلاعات آماری این آزمون از مقایسۀ دانش آموزان سرآمد با معمولی به دست آمده اند.(همان)

آزمون مهارت های استدلال نیوجرسی

آزمون مهارت های استدلالی نیوجرسی در سال ۱۹۸۳ توسط ویرجینیا شیپمن برای ارزیابی پیشرفت فلسفه برای کودکان در کالج ایالتی مونت کلیر طراحی گردید. این آزمون برای دانش آموزان پایۀ چهارم، یک آزمون تفکر انتقادی نامیده نمی شود اما برای ارزیابی استدلال در زبان طراحی شده است. آزمون نیوجرسی شامل ۲۲ حوزۀ مهارتی با میانگین نظری است که برای هر مهارت ۲ پرسش چند گزینه ای نوشته شده و در مجموع شامل ۵۰ پرسش است، هر چند تقریباً نیمی از مقوله های آزمون برای ارزیابی استدلال قیاسی طراحی شده است. انیس و نوریس(۱۹۸۹) استدلال می کنند که این نسبت و مقدار زیاد پرسش های استدلال قیاسی، ارزش این آزمون را به عنوان یک آزمون تفکر انتقادی جامع و فراگیر کاهش می دهد. استدلال قیاسی، یک سنجش ضروری تفکر انتقادی است. این آزمون به دو طبقۀ اصلی تقسیم می شود: مهارت های استدلال و مهارت های جست و جو و بررسی.

آزمون انشایی تمایلات تفکر انتقادی انیس ـ ویر

آزمون انیس ـ ویر از نظر قالب و شکل از آزمون های دیگر تفکر انتقادی متفاوت است. این آزمون، یگانه آزمون انشایی تفکر انتقادی است و از این لحاظ منحصر به فرد است که تمایلات تفکر انتقادی را می سنجد. این آزمون برای دانش آموزان دبیرستان و کالج طراحی گردیده است.

آزمون انیس ـ ویر به شکل یک نامه به ویراستار یک روزنامۀ خیالی است. نامه شامل ۸ پاراگراف است که نویسنده برای حذف پارکینگ (توقفگاه) شبانه در شهر خیالی مورسبورگ استدلال می کند. کار آزمون، ارزیابی اندیشۀ نویسندۀ نامه در هر هشت پاراگراف و همچنین ارزیابی اندیشۀ نویسنده در کل نامه است (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان).

به نظر می رسد که یک آزمون انشایی مسائل و مشکلاتی در نمره گذاری و پایایی بین نمرات خواهد داشت. اما دستور العمل آزمون، توصیف مفصلی را از پاسخ های احتمالی دانش آموزان برای چگونگی نمره گذاری آنها فرهم می کند. سازندگان این آزمون ادعا می کنند که اگر دستورالعمل آزمون خوب درک شود، نمره گذاری پاسخ های آزمودنی ها به سادگی انجام می شود. آنها متذکر می شوند که انعطاف پذیری در نمره گذاری تا اندازه ای مجاز است، چرا که شاید برخی پاسخ ها در دستورالعمل پیش بینی و توصیف نشده باشد. آنها مدعی هستند که این انعطاف پذیری امکان بررسی سطوح متنوع مهارت و سفسطه کردن در باورهای زمینه ای متنوع میان آزمون شوندگان را فراهم می کند (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان). بر اساس گزارش نویسندگان، پایایی آزمون با مقایسه های بین ارزیابان از ۸۲% تا ۸۶% برآورد شده است. این نشان می دهد که ارزیابان مختلف به طور مشابهی دانش آموزان را رتبه بندی می کنند، اما در بسیاری موارد، نمرات ممکن است نوسان داشته باشد(نیستانی و امام وردی، ۱۸۵:۱۳۹۲)

جدول۲ ـ۲ آزمون های استاندارد شدۀ تفکر انتقادی

نام آزمون توانایی مورد اندازه گیری مشخصات روایی، پایایی
آزمون ارزیابی تفکر انتقادی واتسون ـ گلاسر (WGTCTA) استنباط، بازشناسی فرضیات، تفکر قیاسی، تعبیر، تفسیر و ارزیابی قضاوت ها. ۸۰ ماده آزمون شامل چندگزینه ای و صحیح ـ غلط  
مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) استقرا، قیاس، معنا شناسی

اعتبار (قابل قبول بودن)

پیش بینی در طراحی آزمایش ها، تعریف، شناسایی فرضیات

  دامنۀ آلفا:

۷۵% ـ ۷۰%

آزمون انشایی تفکر انتقادی انیس ـ ویر (CCTT) چگونه افراد نکته ها را درمی یابند و استدلال ها و فرضیه ها را می بینند، با ابهامات به طور موثری برخورد می نمایند، چگونه با تصمیم های افراطی و اطلاعات نامربوط رو به رو می شوند، آیا از استدلال دوری و شکاکیت اجتناب می کنند، اظهاراتشان معتبر و با ثبات است، از زبان عاطفی برای ترغیب کردن استفاده می کنند؟ انشایی زمان آزمون ۴۰ دقیقه دامنۀ آلفا:

۸۶% ـ ۸۲%

آزمون تفکر انتقادی (CCT) شناسایی نتایج، کشف تناقضات، کشف مفاهیم و استلزامات گم شده یا مفقود، مدریریت شواهد تاییدی، تصمیم گیری دربارۀ این که آیا استدلال های ارایه شده، کافی هستند، تعیین این که چگونه اطلاعات ارایه شده اند، پیش بینی، دیدن احتمالات دیگر، خلق فرضیات دربارۀ تفکر فرد.